URTE BERRI ON!!! Nahiz eta urtea ondo sartuta dugun, dagonenko otsaila da eta. Aizue, kaleratu dituzte dagoeneko HABE, IVAP eta HEOIko azterketa-datak, beraz, hasi lanean!!!!!!!!!

Agurtu baino lehen, ohartxo bat: IVAPen, COVID-19aren aurretik bezalaxe, bi idazlan eskatzen hasi dira berriro ere; entzumen-probaren inguruko berririk ez daukat, hortaz, ezin horri buruzko ezer esan. Ziurtatzekotan, badaezpada, boletinera jo beharko genuke, 

Zorte on guztioi!!

 Honatx gerundioari buruzko artikulu interesgarria, azken urteotan zein gaiziki darabilgun kontuan hartuta. Noski, askotan gertatzen denez, gaztelaniak eraginda. Lagungarria gerta dakizuela!

Erdal gerundio okerren eragina euskaraz

 

         Estilo liburuek eta zenbait autorek zera diote: gerundiozko mendeko esaldi gehiegi erabiltzeak, estilo arkaizantea izateaz gain, esaldiak luzatu egiten ditu, eta honek dakarrena testua astuntzea eta iluntzea da. Hala ere, administrazio idazkietan ugari da gerundioaren erabilera, bai gaztelaniaz, bai euskaraz, beste egitura batzuen kaltetan. Baina, gehiegizko erabilpen horretaz gain, txarto erabilitako erdal gerundio askoren kalkoa ikusten da maizegi euskaraz.

         Hau zer dela eta? Bada, sarri askotan, itzultzerakoan eta arlo jakin batzuetan are gehiago, oharkabean gaztelaniazko idazkerari lotzen gatzaizkiolako, jakin gabe gatelaniaz ere gramatika hutsak ugari egiten driela.

 

MIMETISMOA: esanahia zaindu

         Hizkuntza bakoitzak berezko izatea dauka. Jakin dakigu egoera diglosiko batean berezkotasun hori zaintzea zaila dela: beraz, hizkuntza bakoitzak gerundioa egiteko dituen sistemak ezagutzea eta errespetatzea behar-bearrezkoa da. Horretarako, gazteleraz ikusten ditugun gerundioak ondo eginda dauden ala ez, eta esaldiaren esanahia jakitea ezinbestekoa dugu horren ordaina euskaraz zuzen emateko. Ikus dezagun, bada, honen inguruko zenbait adibide:

 

Geroaldiko gerundioa

         *La Administración convocante hará pública la relación provisional de aspirantes admitidos, concediendo un plazo no inferior a siete días naturales para formular reclamaciones.

         *Onartutako izangaien behin-behineko zerrenda argitaratuko du deialdia egiten duen administrazioak arrazoibideak aurkezteko epea zabalduz; epe hori, gutxienez, zazpi egun naturalekoa izango da.

 

         Euskaraz, sarri askotan esaldi hauek partizipioa + -Zrekin itzultzen ditugu, jakin gabe gaztelaniaz ere gaizki egindako esaldiak direla, gerundioa ezin baita aditz nagusiaren ekintzaz gero gertatu. Berez, esaldi hauek koordinatu kopulatiboak dira eta euskarara esanahi horrekin itzultzekoak.

 

         Onartutako izangaien behin-behineko zerrenda argitaratuko du deialdia egiten duen administrazioak eta arrazoibideak aurkezteko epea zabaldu egingo du; epe hori, gutxienez, zazpi egun naturalekoa izango da.

 

Helburuzko gerundioa

         Sarri askotan ikusten ditugu taju honetako esaldiak ofizio eta gutunetan:

         *Les envío la presente carta agradeciéndoles la información sobre sus cursos y solicitándoles la admisión en ellos de los siguientes funcionarios…

 

         Gaizki osatzen ditugu gaztelaniaz berez helburuzkoak diren mota honetako esaldiak, para preposizioa, adibidez, erabili beharrean gerundioa erabiltzen dugulako. Esaldi hauek partizipioa + -Zrekin euskaratzen ditugu askotan, baina kasu hauetan egin beharrekoa –T(Z)EKO helburuzko partikula erabiltzea litzateke.

 

         Gutun hau idazten dizut zuen ikastaroei buruzko informazioa eskertzeko eta ondoko zerrendako funtzionarioak ikastaroetan onartzeko / onar ditzazuen.

 

Adjektibozko gerundioa

         *Al mismo tiempo se remitirá el acta de la última reunión, figurando todos los opositores que hayan superado todas las pruebas.

         *Aldi berean, azken bilerako akta bidali beharko da, saio guztiak gainditu dituztenen izen-abizenak agertuz.

 

Hau horrela geratuko litzateke:

         Aldi berean, aken bilerako akta bidali beharko da: bertan, saio guztiak gainditu dituztenen izen-abizenak agertuko dira.

 

Atal honetan boletineko gerundioa deritzona ere sartzen da:

         *El Alcalde ha dictado un decreto regulando el horario de los comercios.

         *Alkateak dekretu bat eman du denden ordutegia arautuz.

 

Gerundio hau itzultzerakoan, helburuzko edota erlatibozko esaldiekin baliatuko gara:

         Alkateak denden ordutegia arautzen duen dekretu bat eman du.

         Alkateak dekretu bat eman du, denden ordutegia arautzeko.

 

Esaldi koordinatuen ordezko gerundioa

         *La presente Convocatoria y sus Bases se publicarán íntegramente en el Boletín Oficial de Bizkaia y del País Vasco, publicándose, además, en el Boletín Oficial del Estado extracto detallado de la misma.

 

Kasu hauetan ere horrelako itzulpenak maiz ikusiko ditugu:

         *Deialdi hau eta bere Oinarri-arauak oso-osorik argitaratuko dira Bizkaiko Egunkari Ofizialean eta Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian, zehaztutako laburpen bat ere Estatuko Boletin Ofizialean argitaratuko delarik.

 

Era honetako esaldiak, bai gaztelaniaz, bai euskaraz juntagailu edo lokailu batekin askoz ulergarriagoak eta zuzenagoak izaten dira:

Deialdi hau eta bere Oinarri-arauak oso-osorik argitaratuko dira Bizkaiko Egunkari Ofizialean eta Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian eta, gainera, zehaztutako laburpen bat ere argitaratuko da Estatuko Boletin Ofizialean.

 

                                                                   A.Gorostiza, A. Telleria

HAEEko Euskalduntze Zerbitzua

(Administrazioa EUSKARAZ)

 

 

 KAIXOOOO!!! Aspalditxo nabil denborarik hartu ezinik, are gehiago bakarrik nabilenetik langintza honetan. Saiatuko naiz tarteka-marteka zerbait idazten, bai horixe!!

Azken boladan gertatutakoen artean dugu Durangoko Azoka, 58.a, aizue!! Sasoiko dabil!! Ni ezin izan naizenez joan, famila-juntadizoa dela, betebeharrak direla, oraintxe naiz etorri berria  etxerra Elkarretik  azokako neure erosketatxoa egin ostean: Jon Maiaren bigarrena, iazkoa plazera izan nuela kontuan hatuta, fina, dotorea, bikaina, aparta, ea zer dakarkidan oraingoan,; eta Karmle Jaioren azkena, literatura femeninoa edo, sentipen eta sentinenduez ari zaiguna. Ea, ikusiko dugu, kontatuko dizuet!

Gainontzean, aipatu C2 azterketaren inguruko azken berrikuntza, bitartekotza-proba deritzona; hona esteka:   https://www.ikasbil.eus/eu/jarduerak-fitxa?articleId=30594898. C1i begira ere aldaketatxoren bat ba omen dabilkite esku artean, baina momentuz zurrumurru eskas batzuk baino ez.

AZTERKETITISA DELA ETA

Aspaldian ez omen dugu ezer eskegi eta hementxe naukazue asmo horretan. Noski, gogoan izanda ikasleok jo ta su zabiltzatela azterketa gora azterketa behera (hilaren 14an izan zen deialdi irekia eta atzo hilabete izango da itxia), pare bat gauzatxo gomendatzea bururatu zait, hona hemen:
       -Batetik, http://www.ikasbil.eus/web/ikasbil/home . Bertan "baliabideak" atalean azterketa-eredu mordoa topatu ahalko duzue. Eta noski, esan gabe doa orrialde honetan surfeatzeari derrigorrezkoa deritzogula euskara ikasleontzat.
       -Bestetik, euskaltegian daukagun blog xumea, https://hegoaldeuskaltegia.wordpress.com/ . Bertan topatuko dituzue zuek bezalaxe euskara ikasten ari direnen iritzi testuak. Erabilgarria deritzogu nola idazten duen zuen egoera berean dagoen jendeak ikusteko.

EUTSI!!!

EGA dela eta, lehenengo deialdiaren datak kaleratu berri direla kontuan hartuta, eta bide batez hainbeste buruhauste eragiten dikigun idazlanari begira, hona hemen topatu berri dugun perla zuekin partekatzeko: https://prezi.com/rqrywz1evrpv/iritzi-artikuluak-idazten/
EMAIOZUE BISTADIZO BAT, MEREZI DU ETA!!

ADIIII !! Maiatzaren 14an HABEren idatzizkoa!! Horren harira, hona hemen puntuazio-zeinuen inguruko apuntetxo batzuk, izan ere, betidanik eta betiko ditugu, esango nuke nik,  gorabeheratxoak honekin, ezta?

PUNTUAZIOA

    Ezinbesteko tresna da puntuazioa. Testua antolatzen du, testuaren musika agerian uzten du, eta ulerbideak ematen dizkigu; ez da gutxi, beraz. Arazo gehien sortzen dituzten puntuazio-markak aztertuko ditugu jarraian.

Koma

Esanahia argitzen laguntzen du komak:

    Lan egiteko, ez lapurretan ibiltzeko aukeratu dute ministro.

    Lan egiteko ez, lapurretan ibiltzeko aukeratu dute ministro.

Ez ahaztu, beraz, honako kasu hauetan koma erabiltzea:

● Zerrenda baten elementuak bereizteko:

    Bizkaian, Gipuzkoan, Araban eta Nafarroan egingo dira hauteskundeak.

● Eta abar esapidearen aurrean ere koma jartzen da, osagaiak labur-laburrak izan ezean:

    Interneteko denda batean sartu eta liburuak, bideoak, arropa eta abar eros

      ditzakezu.

    Biharko batzarrean erabakiko dugu etxebizitza sozial horiek nola banatuko

      diren, hau da, orain arteko irizpideak jarraituko ditugun, osatu beharrik dagoen,    

      zein epe izango den etxeotan bizitzen hasteko, eta abar.

● Deikiekin (gutunetan eta):

    Kaixo, Ander:

    Agur, Jon:

● Datan, toki-izenaren ondoren:

    Lazkaon, 2010eko irailaren 10ean

● Tartekiekin eta aposizioekin: komaz txertatzen dugun tartekia erabat lotuta dago esaldiaren egiturari eta edukiari:

    Izangaiek, eskabidearekin batera,  agiri hau aurkeztu beharko dute (Tartekia)

    Mikel Garmendiak, Hezkuntza eta Kultura sailburuak, aurtengo plangintza aur-

      keztu dio lehendakariari (Aposizioa)

●Lokailuekin (ordea, hala ere, beraz, bestela, nire ustez, dirudienez…):

    Gobernu batek hartzen dituen erabakiak, ordea, epe luzera aztertu behar dira.

    Nire iritiz, parlamentariek ez dute inolako eskaerarik egin.

● Perpaus nagusiaren eta mendekoaren artean:

    Oraindik ez dute argitaratu aurtengo lan-hitzarmena,onartu gabe baitago.

Nolanahi ere, kontuz! Mendekoa nagusiaren aurretik badoa, eta galdegaia bada:

    Oporretatik itzultzen direnean hasiko dira lanak banatzen

Beraz, galdegaiaren eta aditzaren artean ezertxo ere ez, ezta koma ziztrin bat bera ere.

● Mintzagairen ondoren, baldin eta aurreratzen baldin badugu sarbidea emateko ondoko aipamenari:

    Kazkabarra, horixe besterik ez genuen behar.

● Eta, edo.. juntagailuen bidez hitz soilak barik perpausak lotzen badira, jarri koma perpausen artean:

    Udalbatzak gaur aztertu ditu aurrekontuak, eta mozioak hurrengo baterako utzi.

● Bai edo ez batzuk segidan doazenean:

    Gure bulegoan ez dago, ez ordenagailurik, ez inprimagailruik, ez deus.

● Aditzaren ordez (elipsia):

    “Argia” aldizkaria, denetan interesgarriena.

●KONTU handiz ibili, bestaldetik, honakoetan:

1. Subjektuaren eta aditzaren artean ezin da koma bakarra jarri, bi bai:

*Auzitegiak, epaia eman zuen atzo.

Auzitegiak, ezustean, epaia eman zuen atzo.

2.      Aditza eta osagarri zuzena ezin dira komaz banatu:

*Alkateak esan du, bilera datorren astean egingo dela (Komarik ez).

Puntu eta koma

    Mailaz maila igoko bagina, koma baino gorago eta puntua baino beherago geldituko litzateke puntu eta koma; beraz, bi mutur horiek lotzen ditu askotan, eta malgutasuna ematen dio testuari. Honako hauetan erabil daiteke puntu eta koma:

● Esaldiak elkarrekin lotzeko (batzuetan, puntua edo bi puntuak jar litezkeen zenbait tokitan):

    Ez zegoen denentzat lekurik; batzar-gela mukuru betea zegoen.

● Lokailuekin eta aurkaritzako juntagailu batzuekin (baina…), esaldiak luzeak direnean; bestela, nahikoa da koma:

    Ustez, ez diot egin inori kalte; hala ere, hitzik huts egin badut, barkatu.

● Lotu nahi ditugun esaldietako batek koma badu:

    Frogak aurkeztu,abokatu jauna; eta ez etorri guregana horrelako koplekin.

● Zenbait testu-antolatzailerekin, enumerazioak-eta egitean, barruan koma badugu:

    Deialdian parte hartzeko, honako hauek egin behar dituzu: batetik, eskabide-

       orria idazkaritzan jaso; bestetik, orria behar bezala bete; eta, azkenik, eskabide-

       orria eta gainerako agiriak erregistro orokorrean sartu.

Bi puntuak

    Ideiak antolatzeko tresna bikaina dira bi puntuak. Honakoetan, besteak beste, erabiliko ditugu:

● Zerrendei edo adibideei sarrera emateko:

    Hona bildu zirenak: Jose Migel Agirre, alkatea; Jon Urra, zinegotzia; Pello

       Etxeberria, enpresaburua; eta Itxaso Rodriguez, idazkaria.

● Hitzez hitzeko aipamenei sarrera emateko:

    Joxe Ramon Zubimendik eta Pello Esnalek Idazkera liburua-n diotenez:”Hitzez

       hitzeko aipamenen aurrean bi puntu jartzen dira (ondoren kakotez eta letra larriz

       hasten da aipamena)”.

● Aditz nagusia aurreratzeko, esaldia luzea bada:

    Hauxe jakinarazi diete izangaiei: otsailaren 12a  baino lehen, aurkeztu behar

       dituztela idazkaritzan deialdian zehazten diren agiri guztiak.

● Esaldiak errazteko (irakurleak egin behar ditu egin beharreko lotura semantikoak):

    Ez zegoen denentzat lekurik: batzar-gela mukuru betea zegoen.

    Ez zegoen denentzat lekurik, mukuru betea baitzen batzar-gela.

● Gutunetako hasierako agurretan. Hurrengo lerroa letra larriz haten da:

    Lagun hori:

             Uda honetan…

●Orduak zenbakiz adierazten baditugu, bi puntu jartzen dira orduen eta minutuen artean: 12:30, 17:00… Tarterik ez dago ez bi puntuen aurretik, ez bi puntuen ondoren.

Parentesiak

    Parentesiak, marrak eta komak: hirurak erabiltzen dira esaldian informazio osagarria txertatzeko. Nahiz eta oraingoz ez dagoen legerik jakiteko noiz txertatu bata edo bestea, parentesiak noiz erabili argitzen saiatuko gara.

    Parentesiak dira libreen txertatzen direnak. Oso lotura ahula izaten dute esaldiaren egiturarekin: sarritan hitzak ez dira deklinatzen, eta aditzik gabe ere frankotan erabiltzen ditugu. Parentesietan argigarri txikiak sartu ohi ditugu.

    Guk honelakoetan erabiliko ditugu parentesiak:

● Leku-izenak eta horrelakoak zehazteko:

    Uztaritze (Lapurdi) Errobi ibaiaren ertzean dago.

● Era askotako zenbakiak emateko:

    Diru-laguntza sei mila eurokoa izango da (6.000 €).

    Koldo Mitxelenak (1915-1987) hasiera eman zion Orotariko Euskal Hiztegia-ri.

    Taldeak osatzeko, gutxieneko kopuru bat behar da (8 ikasle).

    Atxiloketa ordu erdi geroago izan zen (19:50), eta ez zen zauriturik gertatu.

● Siglak, laburdurak… argitzeko:

    Eusko Jaurlaritzaren Informatika Elkarteak (EJIE) ikastaro asko online eskain-

       tzen ditu.

    NOLEGAk (Normalizazio Legearen Garapena) ikastaro asko antolatu ditu

● Liburuen, filmen… izenburuak itzultzeko:

    Joxe Austin Arrieta izan zen Memories d´Hadrien (Hadrianoren Oroitzapenak)

      liburuaren itzultzailea.

● Izengoitiak eta beste argitzeko:

    Orixek (Nikolas Ormaetxea) jesuitetan egin zituen ikasketak.

● Eta KONTUZ, ez dira edonon jartzen eta:

    ○ Beste edozelako gorabehera, erakunde (publiko zein pribatu) emaileari jaki-

           narazi behar dio.

    ○ Beste edozelako gorabehera, erakunde emaileari (publiko zein pribatu) jaki-

          narazi behar dio.